woensdag 28 maart 2012

Recensie over "Twee Vrouwen" van Harry Mulisch

Eén schrijver, Twee Vrouwen (recensente: Annelore Markus)

Twee Vrouwen is geschreven door Harry Mulisch. Harry Mulisch is op 29 juli 1927 in Haarlem geboren. Zijn vader is van Oostenrijks-Hongaarse herkomst. Mulisch was tijdens de Eerste Wereldoorlog officier in het leger. Al voor de oorlog scheidden zijn ouders en verhuisde zijn moeder naar Amsterdam. Zijn moeder, Alice Schwarz, emigreerde naar Amerika, Mulisch zelf in Nederland achterbleef en zijn schrijversdebuut maakte met “De Kamer”. In 1971 trouwde hij met Sjoerdje Woudenberg. Met haar kreeg hij twee dochters, Anna (1971) en Frieda (1974). Vanaf 1987 was hij samen met zijn vriendin Kitty Saal, met wie hij een zoon, Menzo (1992), kreeg. Mulisch overleed op 30 oktober 2010 rond acht uur 's avonds op 83-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker.
Zijn liefdesroman Twee Vrouwen kwam uit in oktober 1975. In 1979 ging de verfilming van het boek, Twice a woman door George Sluizers, in première en in oktober 2008 werd het boek opnieuw uitgegeven ter gelegenheid van Nederland leest. Verder is Twee Vrouwen vertaald in 10 talen. Naar mijn verwachting is het een interessant en diepgaand boek, maar gezien Mulisch’ schrijfstijl wel moeilijk. Naar aanleiding van de lofrede die voorin de 25e druk staat, neem ik aan dat het een erg goed boek is.

Het boek verhaald over een driehoeksverhouding tussen twee vrouwen en een man. De 35-jarige Laura, een gescheiden conservator, ontmoet op een dag in februari de 20-jarige Sylvia; een impulsieve en mysterieuze jongedame. In het begin blijven Sylvia en Laura vooral thuis, ze hebben genoeg aan elkaar. Ze hoeven niet in de buitenwereld te komen, want de maatschappij accepteert het lesbische stel niet. Zeker de ouders van Sylvia niet (dus houden ze hun relatie geheim voor hen geheim) en Alfred de ex-man van Laura al helemaal niet. Naarmate de tijd verstrijkt, gaan Laura en Sylvia meer samen uit. Op een van hun avondjes uit, de opera “Orpheus en Euridike”, komen ze Alfred tegen. Laura stelt Alfred en Sylvia aan elkaar voor, maar dat had ze beter niet kunnen doen. Sylvia gaat er met Alfred vandoor, al is het met een goede reden, en dit resulteert in een dramatisch einde.

In het begin was het boek erg verwarrend. Je begint in een scène die achteraf plaatsvindt waarin je nog niets weet. Langzaamaan krijg je door middel van flashbacks te weten wat er is gebeurd; terugwijzingen naar haar jeugd, flashbacks over haar tijd met Sylvia en iets recentere flashbacks van haar reis naar Frankrijk - allemaal door elkaar. Het wisselen van de hoofdstukken gaat vaak erg onverwacht en zorgt ervoor dat je er weer even moet inkomen. Maar als je eenmaal deze structuur doorhebt, is het verhaal erg boeiend.
Bovendien vind ik het verhaal erg actueel. Het boek is meer dan 30 jaar geschreven, maar de thema’s zijn nog steeds recent. Homoseksualiteit tussen vrouwen, wat minder in de belangstelling schijnt te staan dan homoseksualiteit tussen mannen. De man-vrouwrelatie -in dit boek voelt Alfred zich vernederd door het feit dat zijn ex-vrouw Laura lesbisch schijnt te zijn- en het feit dat Laura zo graag onafhankelijk wil zijn van Alfred, hem laten zien dat ze geen mannen nodig heeft, geeft het een feministisch tintje. Ook de ouder-kind verhouding en liefde spelen een belangrijke rol. De liefde van Laura en Sylvia voor elkaar en de wanhopige wens van Laura om een kind te krijgen, hoewel ze zelf onvruchtbaar is, maar ook over de relatie tussen Laura en haar moeder, die niet zo goed loopt sinds Laura samen met Sylvia is. Maar “er is maar één manier om van je moeder af te komen, en dat is door zelf moeder te worden”.

Al met al zijn mijn verwachtingen wel waargemaakt; het boek was soms wat ingewikkeld, maar erg mooi. Het heeft me aan het denken gezet en ik vind het zeker een aanrader. Doordat het boek zoveel thema’s omvat, denk ik dat het veel lezers zal aanspreken.

Harry Mulisch, Twee Vrouwen
25
e druk; oktober 2008, Amsterdam.
1e druk; oktober 1975
131 bladzijden